WASTELAND (2001)
De berg en de kuil
“En groter is de leegte waar de mens is geweest dan waar hij nooit is geweest. De ruimte tussen de sterren is niet leeg, maar er is geen verschrikkelijker leegte dan een vervallen woning.”
Miroslav Holub (vertaling Jana Beranova)
Dit dubbelportret brengt twee door mensen geschonden plekken samen: de afvalberg van een voormalige steenkoolmijn in de Borinage (België) en de groeve van een voormalige bruinkoolmijn in de regio Keulen – Aken (Duitsland).
In De berg kijken we rond bij de vervallen mijn La Marcasse in Waals België. Sinds de teloorgang van de steenkool industrie rond het midden van de 20ste eeuw is de tijd hier stil blijven staan. Overwoekerde afvalbergen bepalen de sfeer van een streek die aan zijn lot is overgelaten.
In dit deel van de film ontmoeten we enkele personen die pogen te overleven tussen de littekens van de tijd. De man die de ruïne van La Marcasse heeft opgekocht, tracht zijn droom – een kinderboerderij – te realiseren. Zijn ontheemde buurman doet zijn best om zijn Oost-Europese afkomst en cultuur levend te houden. Een oude buurtgenoot heeft de grootste moeite om de fysieke gevolgen van jaren ondergronds geploeter te boven te komen. De jongeren lijken het minst gebukt te gaan onder het verleden. Voor hen vormt dit verloren land een ideaal crossterrein.
In De kuil komen we terecht bij Tagebau Hambach in de Duitse deelstaat Nordrhein-Westfalen. In schril contrast met La Marcasse draait de arbeid hier nog op volle toeren. We zien hoe een machinist van een gigantische baggermachine zijn werk doet in een kilometers groot gat, dat de kern vormt van het landschap.
Oeroude aardlagen worden blootgelegd. Bossen, landerijen, dorpen – al het bestaande moet wijken voor de voortschrijdende kuil. In deze ontwrichte omgeving is elke verhouding zoek en biedt de menselijke maat het enige houvast.
De aangerichte schade lijkt betrekkelijk. Een nieuwe natuur is al in de maak. Miljoenen aangeplante bomen, recreatiemeren en akkergronden zullen over zestig jaar de sporen van ontginning hebben uitgewist. Alsof dit werk, dit heden er nooit is geweest.
Een film over de ongerijmdheid van het bestaan en de vergankelijkheid der dingen.
Producent: Leendert Pot en Michel Schöpping voor Geelprodukt
Camera: Willem Heshusius
Geluid: Karel Evers
Festivals en vertoningen
- 2001 Nederlands Film Festival
- 2001 Gent
- 2002 St Flour
- De film is uitgezonden door de VPRO.